Το μοναστήρι της Παναγίας της Ποδίθου ή Ποδύθου βρίσκεται κοντά στο χωριό Γαλάτα,στα δυτικά του ποταμού Καρκώτη. Σύμφωνα με την κτητορική επιγραφή,η εκκλησία του,που είναι αφιερωμένη στη Θεοτόκο Ελεούσα,κτίστηκε,το 1502,από τον Έλληνα στρατιωτικό Δημήτριο ντε Κορόν,ο οποίος είχε διατελέσει αξιωματούχος του βασιλιά της Κύπρου Ιακώβου Β΄ (1460 – 1473),και τη σύζυγό του Ελένη.Εκτός από την επιγραφή σώζεται επίσης και τοιχογραφία της ίδιας χρονολογίας,όπου εικονίζεται ο ιδρυτής να προσφέρει,μαζί με τη σύζυγό του Ελένη,την εκκλησία στην Παναγία.Ο ναός της Παναγίας της Ποδίθου έχει ορθογώνιο σχήμα και στην ανατολική πλευρά του καταλήγει σε ημικυκλική αψίδα.Σε μεταγενέστερο χρόνο από την ανέγερσή του περιβλήθηκε από πιόσχημη στοά,με την οποία καλύπτονται από κοινή ξύλινη δίριχτη στέγη από αγκιστρωτά κεραμίδια.Οι περισσότερες από τις τοιχογραφίες του ναού ανάγονται στις αρχές του 16ου αιώνα, ενώ ορισμένες άλλες είναι του 17ου αιώνα.Ο ζωγράφος των τοιχογραφιών,είναι επηρεασμένος, τόσο εικονογραφικά,όσο και τεχνοτροπικά από τη δυτική ζωγραφική,η οποία φαίνεται έντονα στη μεγάλη σκηνή της πολυπρόσωπης Σταύρωσης του Χριστού.Ορισμένες από τις τοιχογραφίες του ναού θεωρούνται από τα καλύτερα δείγματα της ιταλοβυζαντινής σχολής στην Κύπρο,η οποία συνδυάζει βυζαντινά στοιχεία με αντίστοιχα της ιταλικής Αναγέννησης.Εκτός από το εσωτερικό του ναού,τοιχογραφίες υπάρχουν και στην εξωτερική πλευρά του δυτικού τοίχου.Σύγχρονο με τις τοιχογραφίες των αρχών του 16ου αιώνα είναι και το ξυλόγλυπτο εικονοστάσιο,που επιχρυσώθηκε ξανά το 1783,καθώς και ένα ενετικό αναλόγιο.
Η πρώτη μαρτυρία που έχουμε για τη λειτουργία του μοναστηριού είναι του Ρώσου μοναχού Βασιλείου Μπάρσκυ,ο οποίος το επισκέφθηκε,το 1734,και σημείωσε στο οδοιπορικό του ότι στο παρακείμενο μικρό διώροφο πλινθόκτιστο κτίριο διέμεναν τότε δύο μοναχοί.Όπως αναφέρει,το μοναστήρι βρισκόταν κοντά στο κύριο δρόμο με αποτέλεσμα Τούρκοι περαστικοί να εισέρχονται σ’αυτό και να δημιουργούν πολλά προβλήματα.Από τις καταγραφές της κινητής και ακίνητης περιουσίας του στους κτηματικούς κώδικες Α’ και Β’,των ετών 1763 και 1773,της Μητροπόλεως Κυρηνείας συμπεραίνουμε ότι ήταν σχετικά πλούσιο,παρά τον μικρό αριθμό μοναχών του.Το μοναστήρι αναφέρεται επίσης από τον Αρχιμανδρίτη Κυπριανό,το 1788,ως ένα από τα μοναστήρια της Μητροπόλεως Κυρηνείας. Αξιοσημείωτο είναι ότι ο μεν Μπάρσκυ το σημειώνει με ελληνικό όνομα και τη γραφή «Ποδύθου»,ενώ στον κατάλογο του Κυπριανού αναγράφεται ως «Ποδίθου».
Το μοναστήρι της Παναγίας της Ποδίθου εξακολούθησε να λειτουργεί μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 19ου αιώνα,αφού σε κατάστιχο της Αρχιεπισκοπής Κύπρου αναφέρεται ότι διέμεναν σ’αυτό,το 1825,τουλάχιστον δύο μοναχοί.Στη συνέχεια παρήκμασε και εγκατελείφθη,όπως συνέβη και με πολλά άλλα μοναστήρια του νησιού μετά τα τραγικά γεγονότα του 1821.Ακολούθως,η κτηματική του περιουσία ενοικιάζετο από τη Μητρόπολη Κηρυνείας σε ιδιώτες, όπως στον ιερομόναχο Σωφρόνιο,ο οποίος διέμενε σε αυτό από το έτος 1842 έως το 1876.Την περίοδο αυτή, γύρω στο 1850,ο Σωφρόνιος ίδρυσε στο κτίριο του μοναστηριού,που σωζόταν μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα,το πρώτο δημοτικό σχολείο της Γαλάτας και δίδαξε στα παιδιά του χωριού τα πρώτα τους γράμματα.
