Το Μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη της Ρίλα, γνωστό και απλά ως Μοναστήρι της Ρίλα (Rilski manastir) είναι η μεγαλύτερη και πιο φημισμένη ορθόδοξη μονή στη Βουλγαρία. Βρίσκεται στα Όρη Ρίλα, σε ύψος 1.147 μέτρων και 117 χιλιόμετρα νότια της πρωτεύουσας, Σόφιας. Ολόκληρο το συγκρότημα της μονής καταλαμβάνει μια έκταση 8.800 m² και αποτελείται από μια μονόκλιτη βασιλική, κελιά όπου μένουν οι μοναχοί και έναν πύργο.
Το μοναστήρι ιδρύθηκε το 10ο αιώνα και αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά πολιτισμικά, ιστορικά και αρχιτεκτονικά μνημεία της Βουλγαρίας και γενικότερα των Βαλκανίων. Το 1976 ανακηρύχθηκε εθνικό ιστορικό μνημείο της Βουλγαρίας και το 1983 χαρακτηρίστηκε από την UNESCO ως Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Από το 1991 υπάγεται εξ’ ολοκλήρου στην Ιερά Σύνοδο του Πατριαρχείου Βουλγαρίας.
Εξωτερικά το μοναστήρι μοιάζει με φρούριο. Έχει 24-πέτρινους τοίχους οι οποίοι σχηματίζουν ένα ασύμμετρο πεντάγωνο. Η κεντρική εκκλησία είναι η «Γέννηση της Θεοτόκου».Ο ναός έχει πέντε τρούλους, τρεις βωμούς και δύο παρεκκλήσια.. Επίσης στο ναό θα συναντήσετε ,ίσως το πιο σημαντικό πράγμα στην εκκλησία , το τέμπλο με την απίστευτη ξυλογλυπτική. Οι τοιχογραφίες ολοκληρώθηκαν το 1846 με τη συμμετοχή πολλών αγιογράφων από τη Βουλγαρία, αλλά φέρουν μόνο την υπογραφή του Zahary Zagraph .
Στο μοναστήρι υπάρχει μια πλούσια βιβλιοθήκη όπου σώζονται περίπου 250 χειρόγραφα βιβλία από τον 11ο-14ο αιώνα και 9000 έντυπα βιβλία κλπ.. Ο επισκέπτης θα έχει τη δυνατότητα να θαυμάσει μια μεγάλη συλλογή από ξυλόγλυπτα, εικόνες και άλλα πολιτιστικά αντικείμενα, στο μουσείο της Μονής, το οποίο αξίζει να σημειωθεί ότι διαθέτει και ένα ανεκτίμητης αξίας έργο, το Σταυρό του Αγίου Ραφαήλ. Πρόκειται για ένα έργο κατασκευασμένο από ένα ολόκληρο κομμάτι ξύλου 84-43 εκ. για το οποίο ο δημιουργός χρειάστηκε 12 χρόνια χρησιμοποιώντας μικρά μαχαίρια για να χαράξει 104 θρησκευτικά στάδια και 650 φιγούρες.
