Bιβλιοθήκη: Ελάχιστα χειρόγραφα λόγω της πυρκαγιάς του 17ου αιώνα
Συλλογή: Φορητές εικόνες του 14ου αιώνα και τα έργα της μεταλλοτεχνίας και ξυλογλυπτικής.
Μονή Σίμωνος Πέτρας (ελληνική, κοινόβια Μονή, γιορτάζει τη γέννηση του Χριστού στις 25 Δεκεμβρίου).
Βρίσκεται στη ΝΔ παραλία της χερσονήσου ανάμεσα στη Δάφνη και στη Μονή Γρηγορίου και είναι χτισμένη στην κορυφή απότομου βράχου 230 μέτρα πάνω από τη θάλασσα. Κατά την παράδοση η Μονή και το που θα χτιστεί, αποφασίστηκε από τον όσιο Σίμωνα, όταν από την παρακείμενη σπηλιά του έβλεπε ένα άστρο να λάμπει πάνω στο βράχο όπου σήμερα βρίσκεται η Μονή. Πραγματικά το τολμηρό αυτό οικοδόμημα στην κορυφή του απότομου βράχου, όχι μόνο παρέχει στο μοναχό ή στον επισκέπτη μια μοναδική αίσθηση εξώκοσμης κατάστασης, αλλά και εξασφαλίζει σε αυτούς που κατοικούν μέσα από τις εχθρικές προσβολές. Η Μονή ιδρύθηκε στα μέσα του 14ου αιώνα και αρχικά ονομαζόταν Νέα Βηθλεέμ από το άστρο που οδήγησε τον όσιο Σίμωνα. Το 1364 ο Σέρβος ηγεμόνας Ιωάννης Ούγγλεσης, ενίσχυσε τα οικονομικά στη Μονή και σύμφωνα με χρυσόβουλό του που σώθηκε σε αντίγραφο, φρόντισε ακόμη να αγοραστούν κτήματα για τη Μονή. Στο Γ΄ τυπικό στο Αγιο Όρος (1394) η Μονή κατέχει την 23η θέση. Λεπτομέρειες για την ιστορία της στους επόμενους αιώνες δε γνωρίζουμε και αυτό γιατί τα αρχεία της καταστράφηκαν στις μεγάλες πυρκαγιές που έπληξαν τη Μονή. Για πρώτη φορά κάηκε το 1580 και την καταστροφή συμπλήρωσαν και άλλες πυρκαγιές. Μετά το 1581 και για σύντομο χρόνο, οι πατέρες εγκατέλειψαν τη Μονή και εγκαταστάθηκαν στη Μονή Ξενοφώντος πληρώνοντας μάλιστα τα χρέη της από το ταμείο που υπήρχε στη Μονή . Το 17ο αιώνα η Μονή Σίμωνος Πέτρας ήταν ιδιόρρυθμη αλλά το 1801, στα χρόνια της πατριαρχίας του Καλλινίκου, μετατράπηκε σε κοινόβιο. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι κτίτορας για τη Μονή θεωρείται και η αγία Μαγδαληνή, γιατί με το αριστερό της χέρι, που σώζεται ως λείψανο στη Μονή, συγκεντρώθηκαν μεγάλα ποσά που βοήθησαν στην ανοικοδόμησή της. Μετά την τελευταία πυρκαγιά (1891), ανοικοδομήθηκε μια ακόμη πτέρυγα στα ανατολικά, όπου στεγάζεται σήμερα το ηγουμενείο και κελιά μοναχών. Το καθολικό καταστράφηκε στην πυρκαγιά του 1891, αλλά άγνωστο σε ποια έκταση. Στους τρούλους της προθέσεως και του διακονικού διατηρήθηκαν τοιχογραφίες, οι οποίες ανακαινίστηκαν. Η τράπεζα ενσωματωμένη στη νότια πτέρυγα, ανοικοδομήθηκε μετά την καταστροφή του 1891, χωρίς τοιχογραφίες. Ελάχιστα χειρόγραφα επίσης έχουν σωθεί από την καταστροφή στη Μονή. Υπάρχουν 4 παρεκκλήσια στη Μονή, ένα από τα οποία είναι αυτό του Αγίου Νικολάου στη θέση Δοντά.
