Μόνο με την προσβολή αυτή, δεν έχουμε αμαρτία. Η αμαρτία αρχίζει όταν συγκρατήσουμε μέσα μας και υποδεχθούμε τους εμπαθείς αυτούς λογισμούς. Όταν όμως διώξουμε αμέσως και με οργή, είμαστε καθαροί και ανεύθυνοι. Είμαστε επί πλέον και αξιέπαινοι για την απόκρουσι του πειρασμού, όπως οι στρατιώτες που πολέμησαν και κατεδίωξαν τους εχθρούς.
Κάθε φορά που νικηφόρα αποκρούετε τον πειρασμό, να μη σταματάτε σ’ αυτό, αλλά να καταφεύγετε στην προσευχή, μέχρις ότου στην ψυχή σας επικρατήσουν αντίθετοι λογισμοί, δηλαδή καθαρές σκέψεις και επιθυμίες. Έτσι θα ολοκληρώνετε τον αγώνα σας εναντίον των εχθρών.
«Ανδρίζεσθε! Ο εχθρός σας πολεμά. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι είσθε αμαρτωλός. Ούτε οι επιθέσεις του πρέπει να σας κλονίζουν ή να σας συγχύζουν. Οι πειρασμοί προέρχονται από τον φθόνο του εχθρού και επιστρέφουν στο κεφάλι του. Εσείς είσθε όχι μόνο ανεύθυνος , αλλά και κερδισμένος , εφ’ όσον αγωνίζεσθε. Κάθε φορά που αποκρούετε μια εχθρική επίθεσι, εξασφαλίζετε μια νίκη και ευαρεστείτε τον Θεό!
Δεν είναι δυνατόν ν’ αποφύγη κανείς τις ενοχλητικές επιθέσεις του εχθρού. Έτσι είναι διαμορφωμένη η ζωή μας. Αυτό όμως δεν οδηγεί στην απώλεια του αγωνιστού, αλλά στην σωτηρία του. Μέσα μας φωλιάζουν τα πάθη σαν συνέπεια της πτώσεως των πρωτοπλάστων. Για ν’ απαλλαγούμε απ’ αυτά αρχικά πρέπει να διαπιστώσουμε την ύπαρξί τους. Και για να διαπιστώσουμε την ύπαρξί τους, πρέπει να εκδηλωθούν και να βγουν από την κρυψώνα τους. Σ’ αυτό συμβάλλουν οι πειρασμοί και έτσι, άθελα του εχθρού, βοηθούν στην κάθαρσι και στον αγιασμό μας. Οι πειρασμοί λοιπόν αναγκάζουν να βγη στην επιφάνεια το κακό που κρύβεται μέσα μας.
Ο πειρασμός έρχεται από την σάρκα, τον κόσμο και τον διάβολο. Εξελίσσεται συνήθως με τα εξής στάδια:
A ΄. Εμφανίζεται στο νου μια άσχημη σκέψις ή προσβάλλεται μία αίσθησις. Τα μάτια π.χ. αντικρύζουν μια αισχρή εικόνα. Αυτό αποτελεί την αρχή του πειρασμού. Στο στάδιο αυτό δεν υπάρχει αμαρτία και ενοχή, διότι βρισκόμαστε ακόμα στην φάσι της προσβολής ή της ακούσιας επιθέσεως του εχθρού. Εάν εσείς αντιδράσετε αμέσως και στραφήτε προς τον Κύριο, κερδίσατε ένα στεφάνι. Εάν όμως δεν εναντιωθήτε , αλλ’ αρχίσετε να απασχολήσθε με την σκέψι ή την εικόνα, αυτό δεν είναι καλό σημείο. Η ψυχή σας κλονίσθηκε. Παρ’ όλα αυτά έως εδώ δεν έχουμε ακόμα αμαρτία. Έγινε όμως ένα βήμα προς αυτή. Υπάρχουν αισχροί λογισμοί επίμονοι, λογισμοί που δεν φεύγουν εύκολα ή που ξαναγυρίζουν. Μη σας κουράζη αυτό. Είναι έργο του εχθρού. Εάν εσείς εκδηλώνετε κάθε φορά την άμεση αντιπάθειά σας απέναντί τους και καταφεύγετε συχνά στον Κύριο, βρίσκεσθε σε καλή πνευματική κατάστασι. Οι πειρασμοί τότε υποχωρούν και εξαφανίζονται. Έρχονται λοιπόν αισχροί λογισμοί; Διώξτε τους. Έρχονται ξανά; Ξαναδιώξτε τους. Επιμένουν; Επιμένετε και σεις στο να τους διώχνετε. Το ίδιο έκαναν και οι παλαιοί Πατέρες. Δίδασκαν μάλιστα ότι όσο γρηγορότερα διώχνη κανείς τον πρώτο κακό λογισμό, τόσο γρηγορώτερα ελευθερώνεται από τον πόλεμο του εχθρού.
Όποιος όμως καθυστερεί και αρχίζει ν’ ασχολήται με τον πειρασμό, τότε θα κάνη και το δεύτερο βήμα προς την πτώσι.
Β΄. Η ενασχόλησις με τον πειρασμό ή η συζήτησις μαζί του αποτελεί την δεύτερη φάση του. Δεν υπάρχει ακόμα η αμαρτία, αλλά γίνεται πλέον η αρχή της.
Γ’ . Η τρίτη φάσις είναι μία ικανοποίησις ή μια ευχαρίστησις που προκαλείται με την παράτασι του πειρασμού. Εδώ μπορεί να μην έχουμε την διάπραξι της αμαρτίας, έχουμε όμως μία ακάθαρτη πλέον κατάστασι. Συμβαίνει μάλιστα η βίωσις της ηδονής να δημιουργείται ξαφνικά, χωρίς ενεργό συμμετοχή της βουλήσεώς μας.
Δ΄. Το τέταρτο σκαλοπάτι προς την αμαρτία είναι η κάμψις της θελήσεώς μας, έστω κι αν δεν έχουμε τελικά συγκατάθεσι. Στο σημείο αυτό υπάρχει ενοχή, διότι στα αισθήματά μας δεν μπορούμε πάντοτε να κυριαρχούμε , στην θέλησί μας όμως κυριαρχούμε. Ωστόσο δεν έχουμε έμπρακτη αμαρτία, βρισκόμαστε όμως στα πρόθυρά της.
Ε΄. Η πέμπτη φάσις είναι η συγκατάθεσις στην αμαρτία ή η απόφασις να αμαρτήση κανείς. Εδώ έχουμε οπωσδήποτε αμαρτία, αμαρτία όμως εσωτερική.
ΣΤ΄. Μετά ακολουθεί η τελευταία φάσις , δηλ. η διάπραξις της αμαρτίας. Εδώ έχουμε την ωλοκληρωμένη πτώσι, την καταστροφή της ψυχής , την στέρησι της θ. Χάριτος , την υποταγή στην εξουσία του εχθρού.
Όσον αφορά στους βλάσφημους λογισμούς ή τους λογισμούς απιστίας που αναφέρονται στην θ. Κοινωνία, να ξέρετε ότι προέρχονται από τον εχθρό. Ο ίδιος ο Κύριος θέσπισε το μυστήριο της θ. Ευχαριστίας λέγοντας: « Τούτό εστι το σώμα μου» και «τούτό εστι το αίμα μου». Επί πλέον έδωσε εντολή: «Τούτο ποιείτε εις την εμήν ανάμνησιν» ( Λουκ. 22, 19) . Οι απόστολοι άρχισαν να το τελούν και από τότε αυτή η πράξις της Εκκλησίας δεν σταμάτησε, ούτε θα σταματήση μέχρι την συντέλεια των αιώνων.
Η χαρά δεν είναι κάτι το εξωτερικό, αλλά προέρχεται από τα βάθη του είναι μας. Για μας τους χριστιανούς γεννιέται από την προσδοκία και βίωσι των αγαθών που απορρέουν από την θεία ενανθρώπησι και αυξάνεται με την παραμονή μας στην κατάστασι της υιοθεσίας μας από τον Θεό.
Ο Κύριος έλαβε την σάρκα μας από τα παρθενικά αίματα της Παναγίας μας κι εμείς γινόμαστε ένα μαζί του χάριν αυτής της σαρκώσεως . Γι’ αυτό και ένα σπουδαίο χαρακτηριστικό της χριστιανικής ζωής είναι η εκτίμησις της παρθενίας. Παρθενίας όχι μόνο σωματικής αλλά και ψυχικής.
Η σαρκική αμαρτία αποτελεί άρνησι της χριστιανικής μας ιδιότητος. Και τίποτε δεν καταπνίγει την πνευματική χαρά, όσο αυτή η αμαρτία, αν και ο εχθρός συνεχώς μας ψιθυρίζει ότι είναι φυσική και ασήμαντη».
Είναι πολύ επικίνδυνη η διάσπασις των λογισμών και χρειάζεται μεγάλη προσοχή. Ο εχθρός θέλει να σας παγιδεύση σε καμιά σπηλιά και εκεί να σας εξολοθρεύση.
Οι λογισμοί αρχίζουν να σκορπίζωνται με την χαλάρωσι του Θεού και με την ψυχρότητα της καρδιάς. Πολλά είναι τα αίτια αυτής της καταστάσεως. Ξεχωρίζουν όμως η αυτάρκεια και η έπαρσις. Σε σας δυστυχώς και τα δύο υπάρχουν. Προφυλαχθείτε λοιπόν και αγωνισθήτε να επαναφέρετε τον φόβο του Θεού και να ξαναθερμάνετε τον θείο ζήλο. Διαφορετικά θ’ αναπτυχθή η διάσπασις των λογισμών.
Ο διεσπαρμένος μοιάζει με το σπίτι που έχει ανοιχτά τα παράθυρα και που απουσιάζει ο νοικοκύρης. Όποιος θέλει, πετάει μέσα πέτρες και σκουπίδια. Έτσι όταν επιστρέψη κάποτε ο νοικοκύρης , θα εκπλαγή με την ελεεινή κατάστασι που θα αντικρύσει . Θα είναι αδύνατον να κατοικήση , αν δεν προηγηθή η καθαριότητα.
Κατά παρόμοιο τρόπο , όταν μετά την διάσπασι επιστρέφη η ψυχή στον εαυτό της βρίσκει τόση ακαθαρσία από ποικίλους λογισμούς που τα χάνει. Και μακάρι ν’ ανάψη ζήλος για την κάθαρσι. Διαφορετικά είναι δυνατόν να παραμένη άπρακτη. Αυτό θα είναι η μεγάλη συμφορά. Ο Κύριος να μας σώζη και να μας ελεή».
«Θα σας πω λίγα για τους λογισμούς, τις αισχρές σκέψεις. Όταν σταματήση ο άνθρωπος τις αμαρτωλές πράξεις, η πάλη του μεταφέρεται εσωτερικά, στην καρδιά. Πίσω από τους λογισμούς ακολουθούν τα άπρεπα συναισθήματα. Πίσω απ’ αυτά οι πονηρές επιθυμίες, η συγκατάθεσις , η συμφωνία, η απόφασις για την πραγματοποίησι της αμαρτίας. Έτσι συντελείται η εσωτερική αμαρτία. Αυτές οι εσωτερικές κινήσεις δεν είναι όλες εφάμαρτες. Η αμαρτία αρχίζει εκεί που εμφανίζεται η θέλησις, η επιθυμία για το κακό.
Οι λογισμοί δεν μολύνουν τον άνθρωπο, όταν ο ίδιος δεν τους προκαλή και όταν, ενώ μόνοι τους έρχονται, δεν τους δέχεται, αλλά τους απομακρύνει. Όταν τους δέχεται, έχουμε κάποια έλλειψι καθαρότητος. Όταν αρχίζη να συμμετέχη και το συναίσθημα και δημιουργείται ευχαρίστησις, ηδυπάθεια, τότε έχουμε εσωτερική αμαρτία. Όταν σε προχωρημένο στάδιο ,εξάπτη κανείς την ηδυπάθεια , έχουμε ολοκληρωμένη την εσωτερική αμαρτία.
Δεν πρέπει ποτέ να φθάνουμε στην συγκατάθεσι, στην συμφωνία και στην απόφασι για την πραγματοποίησι της αμαρτίας, αλλ’ ευθύς εξαρχής να διώχνουμε τους πονηρούς λογισμούς , να καταπνίγουμε αμέσως με όλες τις δυνάμεις το ένοχο συναίσθημα ή την ηδυπάθεια, μόλις εμφανιστούν. Αυτό είναι το σπουδαιότερο σημείο της εσωτερικής πάλης. Για να το πετύχετε σταθήτε ενώπιον του Κυρίου , όπου κι αν βρίσκεστε και μην αφήνετε να εισέλθη τίποτε το αμαρτωλό στην καρδιά σας».
«Στο γράμμα που μου στείλατε την Μ. Τεσσαρακοστή , με ρωτάτε αν μπορούμε να πιστεύουμε στα όνειρα. Καλύτερα να μην πιστεύουμε. Εάν ο εχθρός στον ξύπνιο φέρνει πολλές ανόητες και επιβλαβείς φαντασιώσεις, πόσο μάλλον στον κοιμισμένο.
Μια άσχημη σκέψι είναι ένα εχθρικό βέλος. Το ρίχνει ο διάβολος κυρίως στην ώρα της προσευχής για ν’ αποσπάση τον νου από τον Θεό και να τον απασχολήση με κάτι το αμαρτωλό. Όταν η προσοχή προσηλωθή σ’ αυτό, τότε ο εχθρός θα πλησιάση και θ’ αρχίση ένα συστηματικό έργο μέσα στο νου και την καρδιά. Θα ρυπάνη την ψυχή και θα εξάψη άπρεπα αισθήματα και πάθη. Στην περίπτωσι αυτή ένα μέσο σωτηρίας υπάρχει: Να στραφή αμέσως η προσοχή σε κάτι διαφορετικό και εκεί να σταματήση».
«Σας απασχολούν τα όνειρα; Προσπαθείτε να τα εξηγήσετε; Τα θεωρείτε προφητικά; Τους δίνετε ιδιαίτερη σημασία; Κινδυνεύετε τότε να πλανηθήτε. Λάβετε τα μέτρα σας προτού προλάβη ο εχθρός να σας απατήση. Θα σας παρουσιάση όνειρα ευχάριστα και κατόπιν θα σας σπείρη το λογισμό: «Ο Θεός σου τα στέλνει για να σε αμείψη για τους κόπους σου». Δυό-τρεις παρόμοιες επιθέσεις και η αδύνατη ψυχή κλονίζεται και πείθεται στα λόγια του πονηρού. Δεν αργεί τότε να φουντώση η αυταρέσκεια, η αυτοεκτίμησις, η υπερηφάνεια… Εφ’ όσον ο εχθρός καταφέρη ν’ απατήση έτσι μια ψυχή, όλα τα υπόλοιπα θα του έλθουν ομαλά».
«Μου γράφετε ότι θλίψις και στενοχώρια σας ταλαιπωρεί. Αυτό είναι ενέργεια του εχθρού. Ο διάβολος μισεί τις ήσυχες καρδιές. Τις γεμίζει με λύπη και ταραχή. Φυγαδεύει απ’ αυτές την κατάστασι της ειρήνης. Προσευχηθήτε στον Κύριο και στην Υπεραγία Θεοτόκο και θα παρηγορηθήτε».
