«Θ' αλλάξουμε την ιστορία του κόσμου για χίλια έτη», έλεγε ό Χίτλερ, αλλά δυστυχώς αιματοκύλισε την ανθρωπότητα και γέμισε τα μνήματα με 80 εκατομμύρια νεκρούς στο δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.
«Θα φέρουμε ισότητα και δικαιοσύνη», έλεγαν οι μαρξιστές και γέμισαν τα νεκροταφεία με τούς πολιτικούς τους αντιπάλους και τούς χριστιανούς. 60 εκατομμύρια νεκροί στη Ρωσία και 23 στην Κίνα στοίχισαν οι ερυθρές επαναστάσεις...«Θέλουμε ν' αλλάξουμε τον κόσμο». Καλή ή διάθεση, αλλά είναι λάθος ό τρόπος. Ή αλλαγή αυτή πού επιχειρείται, προέρχεται «έξωθεν». Συχνά γίνεται με τη βία. Με τα όπλα και όχι με την πειθώ. Με την πίεση και όχι με το λόγο...
Ναι, τον αλλάζουμε τον κόσμο, και δυστυχώς τον κάνουμε χειρότερο... Τον γεμίζουμε με στρατόπεδα και φυλακές. Υψώνουμε τείχη διαχωριστικά! Κι αυτό, γιατί επιχειρούμε μόνοι μας, αυτόνομα, να τον αλλάξουμε. Ξεκινάμε αντίστροφα.
Ή αλλαγή του κόσμου δεν είναι τόσο θέμα συστημάτων οικονομίας και διακυ-βερνήσεως όσο ανθρώπων και καρδιών. Ό κόσμος αλλάζει, όταν αλλάξει ό άνθρωπος· και ό άνθρωπος αλλάζει μόνο όταν αλλάξει ή καρδιά του. Εκεί, στην καρδιά του άνθρωπου, γίνονται οι μεγάλες ανακατατάξεις και οι μεγάλες αλλαγές. «Ξέρουμε», έλεγε ένας φιλόσοφος πού πίστεψε μετά στο Χριστό, «ότι ό κόσμος πρέπει να αλλάξει. Αυτό όμως δεν γίνεται, αν δεν αλλάξει πρώτα ό άνθρωπος. Και αυτό είναι το δύσκολο: να αλλάξει ό άνθρωπος». Πώς αλλάζει λοιπόν ό άνθρωπος; Ποιος μπορεί να αλλάξει τελικά τον άνθρωπο;
Μέσα στην Άγια Γραφή είναι διάχυτη ή πίστη ότι χωρίς τη βοήθεια του Θεού δεν μπορεί να γίνει καμιά αλλαγή. Καμιά προκοπή! Ακόμη και τα τεχνολογικά και εξωτερικά επιτεύγματα και κατορθώματα, κι αυτά με τα χαρίσματα του Θεού στον άνθρωπο γίνονται. Πολύ δε περισσότερο δεν μπορούμε να κατακτήσουμε πνευματικές κορυφές, να ανεβούμε τα σκαλοπάτια της πνευματικής ελευθερίας και λυτρώσεως, χωρίς τη χάρη του Θεού. Ό Χριστός μας το είπε καθαρά: «Χωρίς εμού ού δύνασθε ποιείν ουδέν» (Ιω. ιε' 5)!
Τις καρδιές λοιπόν τις αλλάζει μόνο ό Χριστός. Έσωθεν, από μέσα. Με τον λόγο και τη χάρη. Με το Ευαγγέλιο και τα άγια Μυστήρια. Με την Εκκλησία του. Ό Χριστός μεταμορφώνει και αλλάζει τον άνθρωπο. Μέσα στην καρδιά του κάθε πιστού συντελούνται οι μεγάλες ανατροπές και ό άνθρωπος, ό χριστιανός, γίνεται «καινή κτίσις» (βλ. Β' Κορ. ε' 17). Έτσι προοδευτικά αλλάζει και ό κόσμος και ή κοινωνία.
Πιο πρακτικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι ή πραγματική εσωτερική αλλαγή είναι ή Μετάνοια. Ή όπως έλεγε κάποιος: «ό άνθρωπος αλλάζει με την αύτομεμψία», πού οδηγεί τελικά στη μετάνοια. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να σταματήσουμε να περιεργαζόμαστε τούς άλλους, να τούς κρίνουμε και να τους κατακρίνουμε, και να σκάψουμε βαθιά στον εαυτό μας, να δούμε τα λάθη μας και τις αμαρτίες μας και να κατηγορήσουμε τον εαυτό μας. «Εγώ φταίω για το κακό πού επικρατεί γύρω μου. 'Εγώ φταίω για την αναρχία πού επικρατεί στο σπίτι μου, για την ακαταστασία στη δουλειά μου, στη γειτονιά μου... 'Αν ήμουν εγώ ειρηνικός και άνθρωπος του Θεού, συμφιλιωμένος με το Θεό, "χιλιάδες γύρω μου θα έβρισκαν τη σωτηρία", όπως έλεγε και ό άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ».
Ή μετάνοια κάνει χώρο στην καρδιά μας, για να 'ρθεΐ ό Χριστός. Μερικοί όμως όταν μιλάνε ή ακούνε για μετάνοια, σκέφτονται μόνο την εξομολόγηση. Ναι, βέβαια ένα ηφαίστειο πού βράζει, είναι συχνά ή καρδιά του άνθρωπου και θέλει διέξοδο. Τη χρειάζεται την εξομολόγηση. Αλλά δεν υπάρχει εξομολόγηση χωρίς μετάνοια. Ή εξομολόγηση είναι ή κορύφωση, ή κορυφή του βουνού. Αλλά εκεί ανεβαίνει με τη μετάνοια κάποιος και κατεβαίνει με τη διόρθωση, την απόφαση, τη χάρη. Το Μυστήριο λέγεται Μετανοίας και ιεράς 'Εξομολογήσεως. Κι αυτό το Μυστήριο είναι το μεγάλο μυστικό της αλλαγής.
Δεν ξέρουμε αν ή «πάλη των τάξεων» ή οι παγκόσμιοι πόλεμοι, τα συγγράμματα των σοφών και οι βιβλιοθήκες των πανεπιστημίων έφεραν κάποια αλλαγή στον κόσμο. Μπορεί και να τον χειροτέρευσαν. Να αγρίεψαν περισσότερο τον άνθρωπο και απλώς να βελτίωσαν τα όπλα της μαζικής καταστροφής του. Το αίτημα όμως της αλλαγής του κόσμου παραμένει. Όλοι ζητούμε κάτι να αλλάξει σ' αυτή τη ζωή. Να γίνει κάτι καινούργιο στη ζωή μας.
Πολλοί παίρνουν λαχεία, δίνουν ευχές, μπαίνουν με το δεξί πόδι στο σπίτι και κάτι τέτοιες φοβικές ανοησίες, προλήψεις και δεισιδαιμονίες... Κάνουν ταξίδια...
Άς μην αύταπατώμαστε όμως. Αν δεν αλλάξει την καρδιά μας ό Χριστός, δεν αλλάζει τίποτε! Αν δεν δεχθούμε την Καινή Διαθήκη, τη νέα συμφωνία Θεού και άνθρωπου διά του Αίματος του Χριστού, στο Γολγοθά και στην Εκκλησία, αν δεν δεχθούμε τον Χριστό μέσα στην καρδιά μας, «τον αίροντα την άμαρτίαν του κόσμου» (πρβλ. Ίω. α' 29), και φυσικά και τη δική μας αμαρτία, δεν αλλάζει ουσιαστικά τίποτα...
Ή μεγάλη αλλαγή έρχεται «άνωθεν», από τον Θεό. Συντελείται «έσωθεν», με την πίστη στο Χριστό και με τα Μυστήρια της Εκκλησίας. Φανερώνεται μέσα στον κόσμο με την αγιότητα και τα καλά μας έργα. Έτσι αλλάζει ό κόσμος, δοξάζεται ό Θεός και σώζεται ό άνθρωπος. Μόνο έτσι αλλάζει ό κόσμος! Με τον Χριστό στην καρδιά μας!
