Μετά την παραχώρησή της στη Μονή Ιβήρων, οι πατέρες της κυριάρχου Μονής έφεραν στο Μετόχι τους την εικόνα της Παναγίας της Πορταϊτισσας, αντίγραφο της εικόνας της Παναγίας της Πορταϊτισσας που βρίσκεται στη Μονή Ιβήρων, η οποία αποδείχτηκε εξ ίσου θαυματουργή με την πρωτότυπη και με το δεξί πόδι του αγίου Χαραλάμπους.
Με τα δύο αυτά Ιερά Κειμήλια και κατ' ακολουθία με τη Μονή, συνδέθηκε στενά ο Ελληνισμός του Καζά (Νομαρχίας) της Ανδριανουπόλεως. Οι Έλληνες κάτοικοι της περιοχής περιέβαλαν με μεγάλη αγάπη, ευλάβεια και σεβασμό τη Μονή και τα δύο πολύτιμότερα ιερά κειμήλιά της. Εδώ προσέτρεχαν σε κάθε δύσκολη στιγμή της "σκλαβωμένης" ζωής τους για να ζητήσουν κατά πρώτον τη χάρη και τη βοήθεια της Παναγίας και του αγίου Χαραλάμπους και κατά δεύτερον τις συμβουλές και την ενεργό συμπαράσταση των Πνευματικών της Μονής.
Έτσι, γρήγορα το Μοναστήρι αυτό καταστάθηκε μεγάλο θρησκευτικό, πνευματικό και εθνικό κέντρο του υπόδουλου Ελληνισμού της περιοχής. Λειτουργούσε σ' αυτό κρυφό σχολείο και χρησίμευε ως τόπος συγκεντρώσεως των ανδρώντης περιοχής για να εκπαιδευτούν στην αγροτική έκτασή και να συγκτοτήσουν έτσι αντάρτικες ομάδες κατά των Τούρκων. Οι εκάστοτε ηγούμενοί του ήταν πρόθυμοι να βοηθήσουν σε αυτό, μερικοί μάλιστα από αυτούς έγιναν παράδειγμα θυσίας στο βωμό της πίστεως και της πατρίδας. Αναφέρουμε ενδεικτικά τον ηγούμενο Πορφύριο, ο οποίος βρήκε μαρτυρικό θάνατο το έτος 1912 από τα άταχτα Τουρκικά στρατεύματα.
Ονομασία της πρωτότυπης θαυματουργής εικόνας
Η εικόνα αυτή εμφανίστηκε κατα το έτος 1004 στα ανοιχτά της θάλασσιας περιοχής της Μονής των Ιβήρων. Όταν οι πατέρες που εγκαταβίωναν στην περιοχή εκείνη πήγαν με τα πλοιάρια να την πάρουν, η εικόνα απομακρυνόταν. Τότε οι πατέρες έκαναν θερμή προσευχή για να τους χαρίσει η Παναγία την εικόνα Της. Εκείνη εμφανίστηκε σε έναν γέροντα ασκητή , Ίβηρα, Γαβριήλ στο όνομα και του έδωσε εντολή να περπατήσει πάνω στα κύματα, να πάρει την εικόνα και να τη βγάλει στι ξηρά. Έτσι και έγινε, την Τρίτη της Διακαινησίμου. Μετά από αυτό, οι πατέρες με "ψαλμούς και ύμνους", με "λαμπάδες και θυμιάματα" τη μετέφεραν και την τοποθέτησαν στο Καθολικό (κεντρικό ναό) της Μονής των Ιβήρων. Την επαύριο όμως η εικόνα βρέθηκε πάνω από την πύλη της Μονής. Την παρέλαβαν και την μετέφεραν πάλι στο Καθολικό, αλλά το άλλο πρωί βρέθηκε πάλι πάνω από την πύλη, και αυτό επαναλήφθηκε και τρίτη φορά. Τότε εμφανίστηκε πάλι η Παναγία στο Γέροντα Γαβριήλ και του έδωσε εντολή να πει στο ηγούμενο και στους μοναχούς να αφήσουν την εικόνα στο σημείο εκείνο, που η ίδια διάλεξε, γιατί θέλει να είναι Εκείνη φρουρός και φύλακας και Πορτάρισσα(θυρωρός) της Μονής αυτής. Μετά από αυτή την εντολή της Παναγίας, άφησαν οι πατέρες την αγία εικόνα στο σημείο εκείνο, που η ίδια της διάλεξε, και την ονόμασαν "Πορταϊτισσα", αφού η ίδια η Παναγία θέλησε να είναι θυρωρός της Μονής αυτής.
