Τετάρτη 18 Μαρτίου 2009

Ιερά Μονή Αγίων Αναργύρων, Ερμιόνη


Προσφιλέστατο μοναστήρι της Ερμιονίδος και όλης της Αργολικής γης. Καθ΄ όλον το έτος και μάλιστα κατά τας δύο πανηγύρεις της Ι. Μονής συρρέουν πλήθη πιστών δια να λάβουν την χάρη και την ίαση των ψυχικών και σωματικών νόσων ευχαίς των αγίων και ιαματικών Αναργύρων. Από όλην την Ελλάδα προστρέχουν εις την ιερά Μονή ταπεινοί προσκυνητές, διηγούμενοι ορισμένοι ότι οι Άγιοι Ανάργυροι μας κάλεσαν στον οίκο του, στην Ερμιόνη.
Από έλλειψη γραπτών πηγών ή ασφαλών αρχαιολογικών τεκμηρίων, δεν είναι δυνατός ο προσδιορισμός της χρονολογίας ιδρύσεως της Μονής. Έχουν διατυπωθεί, βέβαια, διάφορες εκδοχές, όπως ότι η αρχή της ανάγεται στον 11ο μ.Χ. αιώνα, ή στο έτος 1340 –κτήτορας ο Ιωάννης Στ΄ Κατακουζηνός- ή στο έτος 1500.
Επικρατέστερη φαίνεται να είναι η τρίτη άποψη του καθηγητή του Ε.Μ.Π. Γ.Προκοπίου, η οποία βασίζεται σε επιτόπια μελέτη και έρευνα των αρχαιολογικών και αρχιτεκτονικών δεδομένων του Καθολικού της Μονής.Από γραπτές πηγές σημαντικότερες είναι η επιγραφή στο ξυλόγλυπτο καρυδένιο τέμπλο του καθολικού: «1711 ΙΟΥΝΙΟΥ 10. Ετελιόθι το παρόν ΗΓΟΥΜΕΥΟΝΤΟΣ του ΠΑΝΟΣΙΩΤΑΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΑΓΟΡΑΤΟΥ» και το σιγγίλιο έτους 1720 του οικουμενικού πατριαρχείου πατριάρχου Ιερεμίου Γ΄, όπου επικυρώνει τη σταυροπηγιακή αξία της Μονής, ενώ αναφέρεται ότι αυτή ήταν «προ χρόνων ήδη πολλών» πατριαρχικό σταυροπήγιο και λειτουργούσε «μέχρι του νυν ελεύθερον πάντη , αφορολόγητον και ακαταπάτητον». Λίγο πρν την έναρξη του απελευθερωτικού Αγώνος η Μονή βρίσκεται σε ακμή και είναι σε θέση να συμπαρίσταται, με τη χορήγηση δανείου, στην κοινότητα της Ερμιόνης. Στον Αγώνα συνέβαλε το μοναστήρι με πολλές εισφορές των αργυρών σκευών της και χρημάτων. Παρά τις τεράστιες αυτές προσφορές η Μονή διαλύθηκε με το διάταγμα 7.10.1833, επειδή δεν είχε 6 τουλάχιστον μοναχούς, και άρχισε η εκποίηση της κινητής και ακίνητης περιουσίας της. Το 1851 «ενώθηκε» με την Ιερά Μονή Προφήτου Ηλία Ύδρας και έγινε μετόχι της.Το 1864, με τη νέα αδελφότητα, υπό την ηγουμενία του Δωροθέου Δακουτρέ, ανασυγκροτήθηκε οικονομικά και πνευματικά , ενίσχυσε χρηματικά διάφορους εθνικούς και εκπαιδευτικούς σκοπούς. Αδελφοί της μονής διετέλεσαν τέσσερις μητροπολίτες της Εκκλησίας της Ελλάδος , οι μακαριστοί ο Τριφυλίας και Ολυμπίας Ανδρέας Τριανταφύλλου, ο Χίου και μετέπειτα Καρυστίας Παντελεήμων Φωστίνης, ο Nικοπόλεως και Πρεβέζης Ανδρέας Μαντούδης και ο Σάμου και Ικαρίας Παντελεήμων Μπαρδάκος.Μετά το Β΄Παγκόσμιο πόλεμο και την Κατοχή, η Μονή βρισκόταν στα πρόθυρα διαλύσεως, ελλείψει μοναχών, γεγονός που οδήγησε τον Μητροπολίτη Ύδρας Προκόπιο Καραμάνο (+1965) στη μετατροπή της σε γυναικεία, τον Ιούλιο του 1946, με μετάκληση μοναζουσών από την Ι. Μονή αγίας Ευπραξίας Ύδρας. Πρώτη ηγουμένη διετέλεσε η Γερόντισσα Θέκλα, αξία και ταλαντούχος μοναχή. Επί των ημερών της οποίας η Μονή γνώρισε ημέρες ακμής και προόδου εις όλους τους τομείς.Έκτοτε η Μονή ανέκαμψε από κάθε άποψη, αναδείχτηκε κτηριακά, προβλήθηκε το Καθολικό, επισκευάστηκαν τα κελλιά, αναμορφώθηκαν και εμπλουτίστηκαν η τράπεζα και η βιβλιοθήκη, κτίστηκε ο μεγάλος ξενώνας και παρεκκλήσια, συντηρήθηκαν και αποκαταστάθηκαν οι τοιχογραφίες από τον καθηγητή Ι. Γκερέκο ,από το 1978 μέχρι το 1989, επί αρχιερατίας του μητροπολίτου Ύδρας Ιεροθέου Τσαντίλη (1967-2000).Το Καθολικό, επ’ ονόματι των Αγίων Αναργύρων, στη σημερινή του μορφή φαίνεται σαν τρισυπόστατος ναός, όμως αρχικά θα πρέπει να ήταν μονόκλιτος σταυρεπίστεγος και προσαρτήθηκαν βόρια και νότια δυο ανόμοια σε μεγέθη και τρόπο στέγασης παρεκκλήσια με τον ίδιο τύπο και τα δύο (μονόκλιτα σταυρεπίστεγα ναΐδρια) Είναι τοιχογραφημένο στο κεντρικό κλίτος και σε μέρος του ενός παρεκκλησίου, κατά τον 17ο αιώνα κατά την τεχνοτροπία της Κρητικής σχολής , από άγνωστο αγιογράφο. Με τις κατά καιρούς προσθήκες , ο ναός έλαβε μορφή ενός σταυροειδούς εγγεγραμμένου με τρούλο. Ο νάρθηκας και το καμπαναριό είναι κτίσματα του 1956.Αξιόλογα αντικείμενα μεταλλουργίας, αργυροχοΐας και χρυσοχοΐας (ιερά σκεύη κλπ.) καθώς και άμφια, επιτάφιοι και καλύμματα φυλάσσονται στο Σκευοφυλάκιο της Μονής, μαζί με νεότερα, φιλοτεχνημένα από τις μοναχές που επιδίδονται στο διακόνημα του αργαλειού και του κεντήματος. Μεταξύ των πολλών ιερών λειψάνων που φυλάσσονται στην μονή υπάρχουν και μικρά τεμάχια των Αγίων Αναργύρων.Στην πλουσιώτατη βιβλιοθήκη της Μονής, την επονομαζομένη «Κ α ρ α μ ά ν ε ι ο ν», συγκέντρωσε ο Μητροπολίτης κυρός Προκόπιος πολυτίμους τόμους Πατερικών και άλλων εκδόσεων, εξ΄ άλλων Μονών της Ιεράς Μητροπόλεως και αποτελεί σήμερον μαζί με τα κειμήλια της Ι. Μονής το κειμηλιοφυλάκιον αυτής, καταγεγραμμένα ταύτα πάντα, βιβλία και λοιπά, εις κατάλογον – κώδικα, επιμέλεια του Εκπαιδευτικού Αποστόλου Γκάτσου.Η Ιερά Μονή έχει και τα εξής Παρεκκλήσια: Αγ. Ευπραξίας, Αγ. Βλασίου (Κοιμητηρίου), Αγ. Δημητρίου, Αγίας Τριάδος (1500 μ.Χ.), Προφήτου Ηλιού.Σήμερα η αδελφότης αποτελείται από επτά μοναχές των οποίων ηγείται η Γερόντισσα Καλλινίκη. Οι αδελφές εκτός από την φιλοξενία των πολυάριθμων προσκυνητών, μεριμνούν για τη συντήρηση των κτισμάτων της μονής και εργάζονται χειρωνακτικά στα κτήματα της μονής. Συμπαρίστανται δε κατά δύναμιν εις έργα φιλανθρωπίας της τοπικής Εκκλησίας.