------Νικόλαος Σκουφάς ------
Ο Νικόλαος Σκουφάς γεννήθηκε στο Κομπότι της Αρτας το 1779. Το πραγματικό του επίθετο ήταν Κουμπάρος αλλά έμεινε γνωστός με το επαγγελματικό του παρωνύμιο. Το 1813 μετανάστευσε στη Ρωσία και στις αρχές του επόμενου έτους γνωρίστηκε στην Οδησσό με τους Εμμανουήλ Ξάνθο και Αθανάσιο Τσακάλωφ. Εκεί γεννήθηκε η ιδέα της συγκρότησης μιας μυστικής εταιρείας με σκοπό την απελευθέρωση των Ελλήνων από τον οθωμανικό ζυγό. Καρπός της ιδέας αυτής ήταν η Φιλική Εταιρεία που συστάθηκε πιθανότατα το φθινόπωρο του 1814. Στις 13 Δεκεμβρίου 1814 ο Σκουφάς μύησε στη Μόσχα όπου είχε εγκατασταθεί το πρώτο μέλος, το Γεώργιο Σέκερη, φοιτητή στο Παρίσι, μέλος της ελληνικής διασποράς. Το γεγονός ότι ένα πρόσωπο με τέτοια χαρακτηριστικά συντασσόταν μαζί τους ήταν ιδιαίτερα ελπιδοφόρο για τους τρεις Φιλικούς. Στη συνέχεια ο Ν. Σκουφάς μύησε τους Αντώνιο Κομιζόπουλο, Παναγιώτη Αναγνωστόπουλο και Νικόλαο Γαλάτη, παρ' όλα αυτά όμως μέχρι το 1816 οι μυημένοι στη Φιλική Εταιρεία παρέμεναν ελάχιστοι. Το 1817 οι Φιλικοί προσπάθησαν να ανιχνεύσουν κατά πόσο η Πελοπόννησος διέθετε τις δυνατότητες για να αποτελέσει το σημείο εκκίνησης της Επανάστασης. Ο Σκουφάς μύησε για το σκοπό αυτό τους Μανιάτες οπλαρχηγούς Ηλία Χρυσοσπάθη, Αναγνωσταρά και Παναγιώτη Δημητρακόπουλο οι οποίοι στη συνέχεια θα αναλάμβαναν δράση. Το 1818 μετά από πρόταση του Ν. Σκουφά η έδρα της Εταιρείας μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη και εκεί ο ίδιος επιδόθηκε σε μία προσπάθεια μύησης ευπόρων Ελλήνων, αφήνοντας να εννοηθεί ότι ο Ιωάννης Καποδίστριας και ο τσάρος Αλέξανδρος Α΄ είναι μέλη της Ανωτάτης Αρχής. Από τις σημαντικότερες μυήσεις ήταν αυτή του Παναγιώτη Σέκερη ο οποίος προσέφερε ένα ιδιαίτερα μεγάλο χρηματικό ποσό για τους σκοπούς της Εταιρείας. Ο Ν. Σκουφάς είχε πλέον πεισθεί ότι η Πελοπόννησος ήταν το σημείο προς το οποίο έπρεπε να κινηθούν και σχεδίαζε την κάθοδό του εκεί. Η δράση του όμως διακόπηκε απότομα καθώς ασθένησε και πέθανε στις 31 Ιουλίου 1818.------Αθανάσιος Τσακάλωφ------
Ο Αθανάσιος Τσακάλωφ υπήρξε ένας από τους ιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας. Γεννήθηκε στα Ιωάννινα, πιθανόν το 1788, και ήταν γιος του δερματέμπορου Νικηφόρου Τεκελή και της Βασιλικής, κόρης εύπορης οικογένειας. Πριν ολοκληρώσει τις σπουδές του στη Μαρουτσαία Σχολή αναγκάστηκε να ακολουθήσει τον πατέρα του στη Ρωσία. Στη συνέχεια, και αφού πρώτα άλλαξε το επώνυμο σε Τσακάλωφ, αναχώρησε για το Παρίσι για να συνεχίσει τις σπουδές του. Εκεί δραστηριοποιήθηκε στους φιλελληνικούς κύκλους και το 1809, μετείχε στην ίδρυση της μυστικής οργάνωσης "Ελληνόγλωσσον Ξενοδοχείον". Το 1813 ο Αθ. Τσακάλωφ, που στο μεταξύ είχε επιστρέψει στη Ρωσία, γνωρίστηκε στην Οδησσό με τους Νικόλαο Σκουφά και Εμμανουήλ Ξάνθο, με τους οποίους προχώρησε το Σεπτέμβριο του 1814 στην ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας. Τον Ιούλιο του 1818, μετά το θάνατο του Ν. Σκουφά, ο Τσακάλωφ επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη αναλαμβάνοντας επιπλέον ευθύνες για την εξάπλωση της Εταιρείας. Λίγο αργότερα ο Αθ. Τσακάλωφ, καθώς είχε εμπλακεί στη δολοφονία του φιλικού Νικολάου Γαλάτη, κατά τη διάρκεια της αποστολής του στην Πελοπόννησο, αναγκάστηκε να καταφύγει στην Πίζα. Εκεί μύησε στη Φιλική Εταιρεία τους Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο, Κωστάκη Καρατζά και το μητροπολίτη Ουγγροβλαχίας Ιγνάτιο. Όταν ο Αλέξανδρος Υψηλάντης ανέλαβε την αρχηγία της Εταιρείας ο Τσακάλωφ έσπευσε από την Πίζα να συνδράμει στον Αγώνα καθυστέρησε όμως η έλευσή του στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες καθώς ασθένησε στη Βιέννη. Λίγο αργότερα συνόδευσε τον Δημήτριο Υψηλάντη στην Ελλάδα ως υπασπιστής του, δεν ανέλαβε όμως υψηλές πολιτικές ή στρατιωτικές ευθύνες κατά τη διάρκεια του Αγώνα. Στα 1829 υπηρέτησε ως υπάλληλος του Γενικού Φροντιστηρίου και μετείχε ως πληρεξούσιος της Ηπείρου στη Δ΄ και στην Ε΄ Εθνική Συνέλευση (11 Ιουλίου - 6 Αυγούστου 1829 και 5 Δεκεμβρίου 1831 - 16 Μαρτίου 1832 αντιστοίχως). Μετά τη δολοφονία του Ιω. Καποδίστρια το 1832 ο Αθ. Τσακάλωφ αναχώρησε για τη Μόσχα όπου και έζησε μέχρι το θάνατό του το 1851.------Εμμανουήλ Ξάνθος------
Ο Εμμανουήλ Ξάνθος γεννήθηκε στην Πάτμο το 1772 και σπούδασε στη φημισμένη σχολή του νησιού του, την Πατμιάδα. Το 1792 ταξίδεψε στην Τεργέστη όπου εργάστηκε σε εμπορική εταιρεία. Αργότερα, το 1810 εγκαταστάθηκε στην Οδησσό συνεχίζοντας την εργασία του ως γραμματικός σε εμπορικούς οίκους. Σε ένα ταξίδι του για εμπορικές δουλειές (εμπόριο λαδιού) στην Πρέβεζα, μυήθηκε στον τεκτονισμό, από τον οποίο εμπνεύστηκε την ιδέα της συγκρότησης μιας μυστικής επαναστατικής οργάνωσης. Το Νοέμβριο του 1813 επιστρέφοντας στην Οδησσό συνδέθηκε με τον Νικόλαο Σκουφά και τον Αθανάσιο Τσακάλωφ, με τους οποίους συνέστησε, πιθανότατα το φθινόπωρο του 1814, τη Φιλική Εταιρεία. Το Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς ο Ξάνθος αναχώρησε για την Κωνσταντινούπολη όπου προώθησε το έργο της Φιλικής Εταιρείας και προσπάθησε, με περιορισμένη τον πρώτο καιρό επιτυχία, να προσελκύσει νέα μέλη. Τον Ιανουάριο 1820 πρότεινε την ανάληψη της αρχηγίας της Εταιρείας αρχικά στον Ι. Καποδίστρια και ακολούθως, όταν εκείνος αρνήθηκε, στον Αλέξανδρο Υψηλάντη. Παράλληλα καθ' όλη τη διάρκεια του 1820 εργάστηκε στη Ρωσία, τη Μολδαβία, τη Βλαχία και τη Βεσσαραβία για τους σκοπούς της Φιλικής Εταιρείας και την προετοιμασία του Αγώνα. Κατά το ξέσπασμα της επανάστασης στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες παρέμεινε στο Κισνόβι της Βεσσαραβίας συντονίζοντας τους εθελοντές που επιθυμούσαν να περάσουν τα σύνορα για να ενωθούν με τους επαναστάτες. Εγκατέλειψε την περιοχή τον Ιούνιο του 1821 και πέρασε μέσω της Κεντρικής Ευρώπης και της Ιταλίας στην Πελοπόννησο όπου εντάχθηκε στον κύκλο των συνεργατών του Δημητρίου Υψηλάντη. Το 1826 ανέλαβε να εκτελέσει παράτολμο σχέδιο, τη φυγάδευση του Αλέξανδρου Υψηλάντη από τις αυστριακές φυλακές, το οποίο όμως ματαιώθηκε μετά την άρνηση του τελευταίου. Ο Εμμ. Ξάνθος επέστρεψε στην Ελλάδα για σύντομο χρονικό διάστημα, τελικά όμως εγκαταστάθηκε στο Βουκουρέστι όπου και παρέμεινε επί δέκα περίπου χρόνια αντιμέτωπος με έντονα οικονομικά προβλήματα. Ο Ι. Φιλήμων το 1834 στο έργο του Δοκίμιον περί της Φιλικής Εταιρείας, επηρεασμένος από τον Αναγνωστόπουλο, κατηγόρησε τον Εμμ. Ξάνθο για κακή διαχείριση των χρημάτων της Φιλικής Εταιρείας. Ο Ξάνθος υπερασπίστηκε σθεναρά τον εαυτό του με απολογητικό υπόμνημα και ανάγκασε τον Φιλήμονα να αποσύρει τις κατηγορίες. Στα 1838 ο Όθων τον τίμησε για τις υπηρεσίες του στην πατρίδα. Το 1845 εξέδωσε τα Απομνημονεύματά του περί της Φιλικής Εταιρείας. Πέθανε το 1851 στην Αθήνα.
