Βόρεια από τη Σκάλα, στο δρόμο για το Γεράκι, στα δυτικά του μεγάλου οικισμού Βρονταμάς του Δήμου Σκάλας, ο Ευρώτας κυλάει τα νερά του στο βάθος ενός φαραγγιού, με τις καταπράσινες πλαγιές του να κόβονται ψηλά από πέτρινους όγκους. Εδώ, μέσα στα βράχια, είναι χτισμένο το Παλαιομονάστηρο, του 12ου αιώνα, σπηλαιώδης ναός τρισυπόστατος -της Θεοτόκου, του αγίου Νικολάου και του μεγαλομάρτυρα Νικήτα- μνημείο θρησκευτικό και ιστορικό.Εδώ κλεισμένοι περίπου 300 Βρονταμίτες, υπό την ηγεσία του παπα-Δημήτρη Παπαδημητρίου και του οπλαρχηγού Γιαννάκη Καραμπά, αρνήθηκαν να παραδοθούν στα στίφη του Αιγύπτιου Ιμπραήμ πασά, που κατέστρεφαν την Πελοπόννησο, προσπαθώντας να πνίξουν τον απελευθερωτικό Αγώνα των Ελλήνων. Στις 15 Σεπτεμβρίου 1825, αδυνατώντας να καταλάβουν τον οχυρό αυτό χώρο, οι πολιορκητές ανατίναξαν το λόφο-οροφή του μοναστηριού και από τα ανοίγματα έκαψαν ζωντανούς όλους τους έγκλειστους.
Η μνήμη εκείνης της θυσίας κυριαρχεί στο ιερό αυτό μνημείο, το τρίτο μετά το Κούγκι και το Αρκάδι μνημείο ηρωισμού και αυτοθυσίας. Παράλληλα ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να θαυμάσει τις μοναδικές τοιχογραφίες του 12ου αιώνα, που διακοσμούν το εσωτερικό του. Στις 15 Σεπτεμβρίου, του μεγαλομάρτυρος Νικήτα, ο Δήμος Σκάλας τελεί στον τόπο της θυσίας μνημόσυνο για τους ήρωες Βρονταμίτες. Το μοναστήρι εορτάζει και την άνοιξη, της Ζωοδόχου Πηγής.
