Ο Άγιος Μάρτυς Νεόφυτος καταγόταν από τη Νίκαια της Βιθυνίας της Μικράς Ασίας και γεννήθηκε από ευσεβείς γονείς, τον Θεόδωρο και την Φλωρεντία. Έζησε κατά τους χρόνους του αυτοκράτορα Διοκλητιανού (284-305 μ.Χ.).Από μικρή ηλικία κατέφυγε στον Όλυμπο, όπου ασκήτευε σε ένα σπήλαιο. Λίγο αργότερα κατεβαίνει από το όρος, ύστερα από θεία εντολή, για να χαιρετίσει τους γονείς του. Με την ευκαιρία αυτή προσφέρει στους φτωχούς της γενέτειράς του ένα μέρος από την περιουσία των γονέων του και επιστρέφει πάλι στο σπήλαιο του Ολύμπου.
Κατά το δέκατο πέμπτο έτος της ηλικίας του, συνοδευόμενος και βοηθούμενος από Αγγέλους, παρουσιάσθηκε ενώπιον του ηγεμόνα Δεκίου. Παρά το νεαρό της ηλικίας του, δεν δείλιασε μπροστά στον ηγεμόνα, αλλά ομολόγησε με παρρησία την πίστη του στον Χριστό. Τότε εκείνος τον παρέδωσε στους δημίους, οι οποίοι για το απροσδόκητο θάρρος του τον έθεσαν σε κλίβανο. Η χάρη του Θεού όμως τον διέσωσε. Στην συνέχεια τον έριξαν στα θηρία, αλλά και αυτά δεν τόλμησαν να τον πλησιάσουν. Τέλος, τον σκότωσαν διά ξίφους.Απολυτίκιο. Ήχος πλ. α. Τον συνάναρχον Λόγον.
Εκ σπάργανων επλήσθης της θείας χάριτος, ώσπερ νεόφυτοι έρνος χαριτωθείς την ψυχήν, και θαυμάτων αυτουργός ξένων γενόμενος, ηνδρανάθησας στερρώς, δι αγώνων Ιερών, Νεόφυτε Αθλοφόρε. Αλλά μη παύση πρεσβεύων, ελεηθήναι τας ψυχάς ημών.
Έτερον Απολυτίκιοv. Ήχος δ. Ταχύ προκατάλαβε.
Ο Μάρτυς σου, Κύριε, εν τη αθλήσει αυτού, το στέφος εκομίσατο της αφθαρσίας, εκ σου του Θεού ημών, έχων γαρ την ισχύν σου, τους τυράννους καθείλεν, έθραυσε και δαιμόνων, τα ανίσχυρα θράση. Αυτού ταις ικεσίαις, Χριστέ ο Θεός, σώσον τας ψυχάς ημών.
