Σάββατο 10 Ιανουαρίου 2009

Μοναστήρια και Εκκλησίες Άργους

Η Παναγία του κάστρου Άργους

νοτιοανατολική πλευρά του εσωτερικού του κάστρου της Λάρισας
Λαϊκές μαρτυρίες αναφέρουν πως ήταν αφιερωμένη στην Παναγιά τη Γιάτρισσα. Η μικρή ερειπωμένη – σήμερα - εκκλησία ανήκει στην βυζαντινή περίοδο του Μανουήλ Κομνηνού



Εκκλησάκι Προφήτου Ηλία - στην κορυφή του λόφου της Ασπίδας

Το εκκλησάκι του Αϊ-Λια είναι μονόχωρος ξυλόστεγος ναός με καμαρωτή κεραμοσκεπή και ημικυκλική αψίδα στην ανατολική πλευρά. Χρονολογικά ανήκει στην όψιμη μεταβυζαντινή περίοδο. Αξιοπρόσεκτα στοιχεία είναι η λεπτή φωτιστική θυρίδα της αψίδας και η αργολιθοδομή των τοίχων. Στο εσωτερικό το διαθέτει ένα λιτό τέμπλο με διαχωριστικά κυμάτια νεοκλασικού τύπου. Στο Ναό φιλοξενούνται πολλές παλιές εικόνες, αξιόλογα δείγματα της Βυζαντινής Τέχνης. Οι παλιότερες εικόνες του χρονολογούνται στις αρχές του 20ου αιώνα.
Οι επισκέπτες μπορούν να ξεκουραστούν και να απολαύσουν τον καφέ τους ή το φαγητό τους, στο Τουριστικό Περίπτερο του Λόφου.

Ναός Αγίου Κωνσταντίνου
Ο Ναός του Αγίου Κωνσταντίνου πρωτολειτούργησε ως τζαμί. Υπολογίζεται πως κτίστηκε στο τέλος του 16 αι. Είναι το μοναδικό τούρκικο μνημείο που σώζεται στην πόλη του Άργους. Την εποχή του Καποδίστρια λειτούργησε για κάποιο διάστημα ως στρατιωτικό αναρρωτήριο. Κατόπιν δεν αξιοποιήθηκε λειτουργικά και εγκαταλείφθηκε στη φθορά του χρόνου, μέχρι που κάποια στιγμή ο πανίσχυρος στρατηγός Δημήτρης Τσώκρης το μετέτρεψε σε στάβλο για τα πρόβατα του. Το 1871, ύστερα από ενέργειες του υπολοχαγού Ιωάννη Ζώη, από ποιμνιοστάσιο μετατράπηκε σε χριστιανικό ναό.

Εσωτερικά ο ναός είναι χωρίς αγιογράφηση και μπορεί να χαρακτηριστεί φτωχός. Εντυπωσιάζει όμως η ενότητα του χώρου, γιατί δεν υπάρχουν κίονες ή πεσσοί που να τον κατατμίζουν. Το τέμπλο είναι ξύλι¬νο χωρίς ιδιαίτερη καλλιτεχνική αξία. Υπάρχουν όμως τρία μαρμάρινα αντικεί-μενα με ανάγλυφες παραστάσεις, που διακρίνονται για τη λεπτή τους τέχνη: ο επισκοπικός θρόνος που βρίσκεται δεξιά της εισόδου και τώρα πλέον έχει μετατραπεί σε προσκυνητάρι όπως και τα δύο μανουάλια, που φέρουν χαμηλά τρία χερουβείμ και ψηλότερα τρεις αγγέλους. Οι περισσότερες εικόνες είναι παλιές, όπως εκείνη των Ταξιαρχών (1831) και η παλαιότερη του Αγίου Νικολάου (1824). Η εικόνα του Αγίου Νικολάου προέρχεται από τον ομώνυμο ναό - του Αγ. Νικολάου - της οικογένειας Περούκα. Το πιο παλιό κειμήλιο του Αγίου Κωνσταντίνου είναι ένα Ευαγγέλιο του 1781, έκδοση Βενετίας, που φυλάσσεται στον Ιερό Ναό του Αγίου Πέτρου εδώ και πολλά χρόνια. Το μνημείο έχει ανάγκη από άμεσες αναστηλωτικές εργασίες, γιατί κινδυνεύει να καταρρεύσει.

Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου

Σύμφωνα με την κήρυξη του Υπουργείου Πολιτισμού, χρονολογείται στις αρχές του 12ου αιώνα, δηλαδή εντάσσεται στην όψιμη μέσο βυζαντινή περίοδο. Είναι το παλαιότερο βυζαντινό μνημείο της πόλης του Άργους, χαρακτηριστικό δείγμα της βυζαντινής αρχιτεκτονικής, με ιδιαίτερη αρχαιολογική, καλλιτεχνική και ιστορική αξία.
Στο ναό φυλάσσονταν τα λείψανα του Αγίου Πέτρου μέχρι το 1421. Ο χώρος, πέρα από έναν ναό με ιδιαίτερη αρχιτεκτονική και αισθητική αξία, αποτελεί και ένα σημαντικό ιστορικό σημείο της πόλης του Άργους. Σ' αυτόν ορκίστηκαν οι πληρεξούσιοι της Δ' Εθνοσυνέλευσης το 1829, οι εργασίες της οποίας έγιναν κατόπιν στο αρχαίο θέατρο. Σ' αυτόν επίσης ορκίστηκαν και οι πληρεξούσιοι της Ε' Εθνοσυνέλευ¬σης το 1831, μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια, οι εργασίες της οποίας συνεχίστηκαν και ολοκληρώθηκαν τελικά στο Ναύπλιο.

Ναός Παναγίας πορτοκαλούσας ή Κατακεκρυμμένης
αφιερωμένος στα Εισόδια της Θεοτόκου
Ο Ναός της Παναγίας της Πορτοκαλούσας ή Κατακεκρυμμένης ευρίσκεται στη νότια πλευρά της Λάρισας, επάνω στο βράχο. Ονομάστηκε Πορτοκαλούσα, γιατί παλιότερα οι Αργείοι είχαν έθιμο να ρίχνουν μεταξύ τους πορτοκάλια και μάλιστα προς τα νιόπαντρα ζευγάρια την ημέρα των Εισοδίων της Παναγίας, που εορτάζονται στις 23 Νοεμβρίου.
Η Παναγιά λειτούργησε αρχικά ως μοναστήρι και ιδρύθηκε το 1700. Ο ναός της Παναγίας τοποθετείται στο ίδιο σημείο που βρισκόταν και ο Ναός της Ήρας. Η μονή πολύ νωρίς έγινε πλούσια και άκμασε τόσο, ώστε αναφέρεται σε εφημερίδα της Κυβερνήσεως του 1835 ως “χωρίον του Δήμου Αργείων”. Προεπαναστατικά λέγεται πως ηγούμενος της μονής ήταν ο Βενέδικτος (1803) και μετά από αυτόν ο Παρθένιος μέχρι το 1845. Στην ίδια περίοδο, ο παπα -Ανανίας Δαγρές από το Κουρτάκι, λέγεται ότι ήταν ο αξιολογότερος από όλους τους ιερείς που είχαν περάσει από το Ναό. Ο παπα -Ανανίας Δαγρές από το Κουρτάκι άνοιξε το δρόμο που οδηγεί από τις Πορτίτσες στη Μονή και μεγάλωσε το κτιριακό της συγκρότημα. Παρά το ότι η δράση του στην περιοχή ήταν ιδιαίτερα γνωστή, αναγκάστηκε, όμως, από το στρατηγό Τσώκρη, με τον οποίο προφανώς δεν είχε καλές σχέσεις, να εγκαταλείψει το Άργος το 1855 και να μεταβεί σε μοναστήρι της Κοιλάδας. Κατόπιν τούτου, το 1856 η μονή έγινε ενοριακός ναός και παρεκκλήσι του Αϊ - Γιάννη. Το 1906, το Μεγάλο Σάββατο προς Κυριακή του Πάσχα, 4 Απριλίου, καταστράφηκε από πυρκαγιά, που προήλθε πιθανότατα από πυροτέχνημα.
Η μονή συνδέθηκε με διάφορα γεγονότα της προεπαναστατικής και επανα¬στατικής περιόδου. Στο χώρο του Ναού, λειτούργησε το πρώτο σχολείο του Άργους, που ιδρύθη¬κε το 1798 με πρωτοβουλία των Περουκαίων. Εκεί δίδαξε ο Ησαΐας Καλαμαράς από το Αγιονόρι, που ήταν και σχολάρχης την περίοδο 1805-1821, ο ιερομόναχος Νικηφόρος Παμπούκης από τα Καλάβρυτα και οι μοναχοί Ιερεμίας και Ραφαήλ. Το κτίριο εξακολούθησε να λειτουργεί και ως σχολείο ακόμα και μετά το τέλος της Επανάστασης του 1821. Μετά την ήττα των Ελλήνων στον Ξεριά (25-4-1821) ο άμαχος πληθυσμός κατέφυγε στη Μονή, για ν’ αποφύγει την οργή του Κεχαγιάμπεη. Το 1822, στον χώρο του Ναού λειτούργησε το πρώτο νομισματοκοπείο.
Στο χώρο έχουν βρεθεί και σώζονται πολλά ιερά κειμήλια, ανάμεσά τους είναι μία εικόνα των Εισοδίων της Θεοτόκου (1705) και ένα Ευαγγέλιο έκδοσης Βενετίας (1776).