Επειδή ο Τελώνης δεν είχε έργα αγαθά, ούτε να τα απαριθμήσει μπορούσε στην προσευχή του όπως ο Φαρισαίος· αλλά κτυπούσε το στήθος και μαστίγωνε την καρδία του και με πολλή συντριβή και κατάνυξη έλεγε: «Ο Θεός ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ». Γι’ αυτό και εξιλεώνεται από τον ελεήμονα Κύριο. Διότι όλα τα αμαρτήματα τα αφανίζει η ταπεινοφροσύνη, η δε υπερηφάνεια αφανίζει όλες τις αρετές, επειδή είναι μεγαλύτερη και βαρύτερη από κάθε αμαρτία. Είναι καλύτερα, όταν αμαρτάνομε, να επιστρέφομε και να ταπεινωνόμαστε, παρά να κατωρθώνουμε κάτι και μετά να υψηλοφρονούμε. Ο Τελώνης απαλλάχθηκε από τα αμάρτήματα, επειδή …δέχθηκε την κατηγορία του Φαρισαίου με πραότητα και υπομονή, ενώ ο Φαρισαίος από τη δόξα έπεσε στο βάραθρο της ατιμίας, επειδή δικαίωσε τον εαυτόν του και κατηγόρησε τον Τελώνη και τους άλλους ανθρώπους…Δύο πράγματα απαιτούνται από όλους τους ανθρώπους, να κατακρίνομε τα δικά μας αμαρτήματα και να συγχωρούμε τα αμαρτήματα των άλλων. Διότι εκείνος που βλέπει τα δικά του αμαρτήματα, συγχωρεί πιο εύκολα τους άλλους· ενώ εκείνος που κατακρίνει τους άλλους, τον ίδιον τον εαυτόν του κατακρίνει και καταδικάζει, έστω και αν έχει πολλές αρετές. Πράγματι είναι μεγάλο πράγμα το να μη κατακρίνομε τους άλλους, αλλά τους εαυτούς μας. Εμείς όμως, αφήνοντας τις δικές μας αμαρτίες, τους άλλους ιδίως κατακρίνουμε, τους άλλους εξετάζουμε, μη γνωρίζοντας ότι ακόμη και αν είμαστε δικαιότεροι από όλους, εάν κατακρίνομε τους άλλους γινόμαστε ένοχοι και είμαστε άξιοι της ίδιας τιμωρίας και των ίδιων βασάνων των οποίων είναι άξιος και αυτός τον οποίον κρίνουμε· «Ω γαρ κρίματι κρίνετε» λέει «τούτω και κριθήσεσθε» ( Ματθ. 7,2).
Αν δούμε κάποιους να αμαρτάνουν, εμείς ας βλέπουμε τις δικές μας αμαρτίες και ας θεωρουμε τα δικά μας χειρότερα από των άλλων. Διότι εκείνος που αμάρτησε, ίσως και την ώραν της αμαρτίας να μετανόησε, ενώ εμείς μένουμε πάντοτε αδιόρθωτοι κατακρίνοντας και εξετάζοντας άλλους. Εκείνος ο Λωτ, αν και κατοικούσε στα Σόδομα, κανένα δεν κατέκρινε, κανένα δεν κατηγόρησε. Γι’ αυτό δικαιώθηκε και σώθηκε από τη φωτιά και την πανωλεθρία, στα οποία καταδικάστηκαν οι Σοδομίτες. Ας ταπεινωθούμε λοιπόν και ’μεις κατακρίνοντας τους εαυτούς μας, τους εαυτούς μας να ονειδίζομε για να υψωθούμε, να γίνομε ακατάκριτοι. Ας αγαπήσουμε την ταπεινοφροσύνη. Με αυτήν δικαιώθηκε ο Τελώνης και απέβαλε το φορτίον των αμαρτημάτων του…Ο Τελώνης απορρίπτοντας με καλόν τρόπον τα μη καλά έργα, δικαιώθηκε…
Είναι αναγκαίο και απαραίτητο χρεός να προσφέρομε στον Θεό των όλων τη δουλική ταπείνωση, την υπομονή, την υποταγή, την υπακοή, την ευγνωμοσύνη, την ευχαριστία, και να μεγαλύνομε και να προσκυνούμε το πανάγιο θέλημα του, και να μην αισθανόμαστε σαν δαγκώματα τους ελέγχους και τις ύβρεις των άλλων, ούτε να καταβαλλώμεθα στους πειρασμούς, ούτε να δυσανασχετούμε, όταν μας κατηγορούν, διότι και από αυτά ωφελούμαστε…
Και επειδή είναι μεγάλο αγαθό η μετάνοια και η εξομολόγηση και η συντριβή και τα δάκρυα και οι από το βάθος της καρδίας μας στεναγμοί και η κατάνυξη, γι’ αυτό παρακαλώ να εξομολογείστε στον Θεόν συνεχώς και να του φανερώνετε τα αμαρτήματα σας…Ας δείξουμε τα αμαρτήματα μας στον Κύριο που δεν ντροπιάζει, αλλά θεραπεύει· διότι και αν εμείς σιωπήσομε, εκείνος τα γνωρίζει όλα.
