Ὁ Ἅγιος Ὁσιομάρτυρας Νικήτας ἔζησε τὸν 12ο αἰώνα μ.Χ. στὴν πόλη Περεγιασλάβλ τῆς Ρωσίας.Ἐργαζόταν ὡς φοροεισπράκτορας τοῦ πρίγκιπα Ντολγκορούκιγ καὶ εἰσέπραττε ἀπὸ τοὺς φορολογούμενους τεράστια ποσά,ποὺ ἦσαν ὑποχρεωμένοι νὰ δίδουν γιὰ τὴν οἰκοδόμηση τῆς πόλεως καὶ ἑνὸς ναοῦ.Πέρασαν ἔτσι πολλὰ χρόνια.Ἀλλὰ ὁ φιλεύσπλαχνος Θεός,ποὺ θέλει ὅλοι νὰ ὁδηγηθοῦν σὲ μετάνοια καὶ νὰ σωθοῦν,δὲν ἐγκατέλειψε τὸν Νικήτα καὶ προετοίμασε τὴν ὁδὸ τῆς ἐπιστροφής του.Ὅταν μία ἡμέρα ὁ Νικήτας πῆγε στὴν ἐκκλησία,ἄκουσε τὰ λόγια τοῦ Προφήτη Ἡσαΐα:«Λούσασθε καὶ καθαροὶ γίνεσθε,ἀφέλετε τὰς πονηρίας ἀπὸ τῶν ψυχῶν ὑμῶν ἀπέναντι τῶν ὀφθαλμῶν μου,παύσασθε ἀπὸ τῶν πονηριῶν ὑμῶν,μάθετε καλὸν ποιεῖν, ἐκζητήσατε κρίσιν,ρύσασθε ἀδικούμενον,κρίνατε ὀρφανῷ καὶ δικαιώσατε χήραν».Ἡ κεκοιμημένη συνείδησή του ξύπνησε καὶ ὁδηγήθηκε σὲ μεταμέλεια.Ἔτρεξε ἀμέσως στὴ μονὴ τοῦ Περεγιασλάβλ – Ζαλέσκϊυ,ποὺ ἦταν ἀφιερωμένη στὸν Ἅγιο Νικήτα,ἔπεσε στὰ πόδια τοῦ πνευματικοῦ καὶ ἐξομολογήθηκε τὰ ἁμαρτήματά του.Ὁ γέροντας πνευματικός,γιὰ νὰ διαπιστώσει τὴν εἰλικρίνεια τοῦ ἐξομολογουμένου,τοῦ ἔδωσε τὴν πρώτη ἐντολή:νὰ σταθεῖ ἐπὶ τρεῖς ἡμέρες στὶς πύλες τῆς μονῆς καὶ νὰ ὁμολογεῖ δημοσίως τὰ ἁμαρτήματά του.Μὲ βαθιὰ ταπείνωση ὁ Νικήτας ἔκανε ὑπακοή.
Ἔτσι μετὰ ἀπὸ λίγο καιρὸ ἐκάρη μοναχός καὶ ἄρχισε τὴν σκληρὴ πνευματικὴ ζωή καὶ τὴν ἄσκηση.Ἔσκαψε ἕνα κοίλωμα καὶ ἐκεῖ τοποθέτησε ἕνα βράχο ἐπάνω στὸν ὁποῖο κάθησε φορώντας βαριὲς ἁλυσίδες,ὡς νέος Στυλίτης.
Ὅμως μία νύχτα τοῦ 1196, ποὺ ὁ Ἅγιος προσευχόταν καὶ οἱ ἁλυσίδες του ἔλαμπαν σὰν ἀσήμι,ληστὲς τὸν φόνευσαν καὶ ἔκλεψαν τὶς σιδερένιες ἁλυσίδες ποὺ νόμιζαν ὅτι ἦσαν πολύτιμες.Ὅταν ἀπομακρύνθηκαν καὶ κατάλαβαν ὅτι οἱ ἁλυσίδες ἦταν κατασκευασμένες ἀπὸ σίδερο,τὶς πέταξαν στὸν ποταμὸ Βόλγα.
Ὁ Θεὸς ὅμως θέλησε νὰ τιμήσει καὶ αὐτὰ τὰ ὁρατὰ σημεῖα τοῦ μαρτυρίου καὶ τῆς ἀσκήσεως τοῦ Ὁσιομάρτυρα Νικήτα. Μία νύχτα,ὁ εὐλαβὴς ἡλικιωμένος μοναχὸς Συμεών, ποὺ ἀσκήτευε στὴ μονὴ τῶν Ἀποστόλων Πέτρου καὶ Παύλου τοῦ Γιαροσλάβλ,εἶδε ἐπάνω ἀπὸ τὸν ποταμὸ τρεῖς φωτεινὲς ἀκτίνες.Ἀμέσως οἱ Πατέρες τῆς μονῆς ἔτρεξαν,γιὰ νὰ δοῦν τὶ συμβαίνει.Μὲ δέος εἶδαν τὶς ἁλυσίδες τοῦ Ὁσίου Νικήτα νὰ ἐπιπλέουν.Μὲ εὐλάβεια τὶς πῆραν καὶ τὶς μετέφεραν στὸν τάφο τοῦ Ὁσίου.
Ὅταν,μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1420 – 1425,ἄνοιξαν τὸν τάφο τοῦ Ὁσίου,βρῆκαν τὸ ἱερὸ λείψανό του ἄφθαρτο.
