Η Ιερά Μονή Αγίου Γερασίμου Ομαλών (Κεφαλονιάς) βρίσκεται στην επιβλητική σκιά του Αίνου, του ψηλότερου όρους των Επτανήσων όπου υπάρχει μια οινοφόρα λεκάνη, το οροπέδιο των Ομαλών.
Αυτό τον τόπο επέλεξε ο Άγιος Γεράσιμος για να δώσει οριστικό τέλος στις μακροχρόνιες περιπλανήσεις του.
Μιλάμε για μια περιοχή που είναι προφυλαγμένη από τα γύρω βουνά, στην καρδιά της ενδοχώρας της Κεφαλονιάς όπου ευδοκιμούν τα αμπέλια της φημισμένης ρομπόλα.
Στα χρόνια του Μεσαίωνα το μικρό μοναστήρι ήταν ακατοίκητο και σχεδόν ερειπωμένο. Δικαιούχος του, λόγω κληρονομικού δικαιώματος ή εξαιτίας κάποιας απόφασης της κοινότητας, ήταν ένας ντόπιος
ιερέας, όταν έφτασε το 1560 ο Άγιος Γεράσιμος.
Με παραχωρητήριο έγγραφο του Σεπτεμβρίου του 1561 ο Πάτερ Γεώργιος Βαλσάμος παρέδωσε στον ιερομόναχο Γεράσιμο Νοταρά «το μοναστήριον και παντοία αυτού πράγματα κινητά και ακίνητα… να
ποιήση ως αυτός θέλει, εις ανακαινισμόν και δόξαν Θεού». Ήταν τότε που συγκροτήθηκε ο αρχικός πυρήνας της γυναικείας μοναστικής αδελφότητας που συνεχίζει αδιάλειπτα ως τις μέρες μας, να διοικεί τον
ναό και τον τάφο του Αγίου.
Στην μονή της Νέας Ιερουσαλήμ όπως την αποκαλούσε ο Άγιος, σώζονται ακόμη τα τρία πλατάνια που φύτεψε ο ίδιος, τα δύο αλώνια που έκτισε, τρία μεγάλα πηγάδια και πάνω από 30 μικρότερα που άνοιξε
με τα χέρια του. Ένα από αυτά τα πλατάνια βρίσκεται αριστερά όπως μπαίνει ο επισκέπτης στη μονή πριν φτάσει στο καθολικό.
Το κτιριακό συγκρότημα δεν είναι ενιαίο: αποτελείται από διάφορες πτέρυγες. Προς την πλευρά του δρόμου βρίσκεται το αρχονταρίκι με το ηγουμενείο. Ακολουθεί ο επιμήκης μεγάλος ξενώνας, που δέχεται
κόσμο κατά τη διάρκεια των πανηγυριών. Απέναντι από το κωδωνοστάσιο βρίσκεται το παλαιό αναστηλωμένο καθολικό της μονής που είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου.
Η ατμόσφαιρα στο εσωτερικό του είναι ιδιαίτερα κατανυκτική, καθώς εκτίθεται σε συνεχές προσκύνημα το σεπτό σκήνωμα του Αγίου. Είναι ενδεδυμένο με τα άμφια της ταφής του και βρίσκεται μέσα σε
κρυστάλλινη λειψανοθήκη ενσωματωμένη σε μια περίτεχνη ασημένια λάρνακα.
Επίσης σε ένα προσκυνητάρι φυλάσσεται η φορητή εικόνα της Παναγίας «Κυρίας των Αγγέλων» η οποία ανήκε κάποτε στον Άγιο Γεράσιμο και αφιερώθηκε στην μονή από τον ίδιο. Είναι η εφέστιος εικόνα
των Ομαλών.
Στο δάπεδο του ναού υπάρχει μια κρύπτη. Είναι ένα στενό άνοιγμα που αποτελείται και από μια σιδερένια σκάλα οδηγώντας έτσι στο ασκηταριό του Αγίου. Πρέπει να ήταν στέρνα μέχρι την λεηλασία του
παλιού μονυδρίου, χωρισμένη σε δυο δωμάτια. Οι δύο αυτές κτιστές δεξαμενές επικοινωνούν από μια οπή στην οποία για να μπει κανείς πρέπει να συρθεί στο χώμα. Λέγονται πολλά για το τετράγωνο αυτό
άνοιγμα. Αυτό το άνοιγμα οδηγεί στο σημείο που ο προστάτης του νησιού έκανε τον Κανόνα του.
Από το 1561 όπου ιδρύθηκε το ιερό κοινόβιο μέχρι και σήμερα τελούνται ανελλιπώς όλες οι ακολουθίες σύμφωνα με το τυπικό της παλαίφατης μονής του Αγίου Σάββα, στα Ιεροσόλυμα. Αυτό είχε υποδείξει
ο Άγιος Γεράσιμος να τηρείται από την εποχή της συγκρότησης του κοινοβίου.
Οι πρωινές ακολουθίες ξεκινούν στις 3 πμ και ολοκληρώνονται στις 7 πμ. Ο εσπερινός δε αρχίζει από τις 5 μμ.
Το μοναστήρι πανηγυρίζει 5 φορές τον χρόνο.
Αναλυτικά:
Στις 16 Αυγούστου τιμάται η κοίμηση του Αγίου και στις 23 του ίδιου μήνα, γίνεται η απόδοση της εορτής.
Στο διάστημα αυτό μεταξύ των δύο ημερομηνιών καθιερώθηκε από την Μητρόπολη Κεφαλληνίας να τελείται ιερό επταήμερο με αρχιερατικές λειτουργίες, χοροστασίες και κηρύγματα.
Στις 20 και 27 Οκτωβρίου στην επέτειο ανακομιδής του λειψάνου και την απόδοση της, ο Άγιος τίθεται σε προσκύνημα όρθιος στο βημόθυρο του τέμπλου. Το ίδιο συμβαίνει και το Μεγάλο Σάββατο όπου παραμένει μέχρι την Κυριακή του Θωμά.
Στις 16 Αυγούστου και στις 20 Οκτωβρίου γίνονται και οι δυο λιτανεύσεις του σκηνώματός του στη γύρω περιοχή.
Τέλος σας παραθέτω σχετικές πληροφορίες επικοινωνίας με την μονή:
Η μονή είναι ανοιχτή στους προσκυνητές καθημερινά από τις 04:00 έως τις 13:00 και από τις 15:30 έως τις 21:00.
Αυτό τον τόπο επέλεξε ο Άγιος Γεράσιμος για να δώσει οριστικό τέλος στις μακροχρόνιες περιπλανήσεις του.
Μιλάμε για μια περιοχή που είναι προφυλαγμένη από τα γύρω βουνά, στην καρδιά της ενδοχώρας της Κεφαλονιάς όπου ευδοκιμούν τα αμπέλια της φημισμένης ρομπόλα.
Στα χρόνια του Μεσαίωνα το μικρό μοναστήρι ήταν ακατοίκητο και σχεδόν ερειπωμένο. Δικαιούχος του, λόγω κληρονομικού δικαιώματος ή εξαιτίας κάποιας απόφασης της κοινότητας, ήταν ένας ντόπιος
ιερέας, όταν έφτασε το 1560 ο Άγιος Γεράσιμος.
Με παραχωρητήριο έγγραφο του Σεπτεμβρίου του 1561 ο Πάτερ Γεώργιος Βαλσάμος παρέδωσε στον ιερομόναχο Γεράσιμο Νοταρά «το μοναστήριον και παντοία αυτού πράγματα κινητά και ακίνητα… να
ποιήση ως αυτός θέλει, εις ανακαινισμόν και δόξαν Θεού». Ήταν τότε που συγκροτήθηκε ο αρχικός πυρήνας της γυναικείας μοναστικής αδελφότητας που συνεχίζει αδιάλειπτα ως τις μέρες μας, να διοικεί τον
ναό και τον τάφο του Αγίου.
Στην μονή της Νέας Ιερουσαλήμ όπως την αποκαλούσε ο Άγιος, σώζονται ακόμη τα τρία πλατάνια που φύτεψε ο ίδιος, τα δύο αλώνια που έκτισε, τρία μεγάλα πηγάδια και πάνω από 30 μικρότερα που άνοιξε
με τα χέρια του. Ένα από αυτά τα πλατάνια βρίσκεται αριστερά όπως μπαίνει ο επισκέπτης στη μονή πριν φτάσει στο καθολικό.
Το κτιριακό συγκρότημα δεν είναι ενιαίο: αποτελείται από διάφορες πτέρυγες. Προς την πλευρά του δρόμου βρίσκεται το αρχονταρίκι με το ηγουμενείο. Ακολουθεί ο επιμήκης μεγάλος ξενώνας, που δέχεται
κόσμο κατά τη διάρκεια των πανηγυριών. Απέναντι από το κωδωνοστάσιο βρίσκεται το παλαιό αναστηλωμένο καθολικό της μονής που είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου.
Η ατμόσφαιρα στο εσωτερικό του είναι ιδιαίτερα κατανυκτική, καθώς εκτίθεται σε συνεχές προσκύνημα το σεπτό σκήνωμα του Αγίου. Είναι ενδεδυμένο με τα άμφια της ταφής του και βρίσκεται μέσα σε
κρυστάλλινη λειψανοθήκη ενσωματωμένη σε μια περίτεχνη ασημένια λάρνακα.
Επίσης σε ένα προσκυνητάρι φυλάσσεται η φορητή εικόνα της Παναγίας «Κυρίας των Αγγέλων» η οποία ανήκε κάποτε στον Άγιο Γεράσιμο και αφιερώθηκε στην μονή από τον ίδιο. Είναι η εφέστιος εικόνα
των Ομαλών.
Στο δάπεδο του ναού υπάρχει μια κρύπτη. Είναι ένα στενό άνοιγμα που αποτελείται και από μια σιδερένια σκάλα οδηγώντας έτσι στο ασκηταριό του Αγίου. Πρέπει να ήταν στέρνα μέχρι την λεηλασία του
παλιού μονυδρίου, χωρισμένη σε δυο δωμάτια. Οι δύο αυτές κτιστές δεξαμενές επικοινωνούν από μια οπή στην οποία για να μπει κανείς πρέπει να συρθεί στο χώμα. Λέγονται πολλά για το τετράγωνο αυτό
άνοιγμα. Αυτό το άνοιγμα οδηγεί στο σημείο που ο προστάτης του νησιού έκανε τον Κανόνα του.
Από το 1561 όπου ιδρύθηκε το ιερό κοινόβιο μέχρι και σήμερα τελούνται ανελλιπώς όλες οι ακολουθίες σύμφωνα με το τυπικό της παλαίφατης μονής του Αγίου Σάββα, στα Ιεροσόλυμα. Αυτό είχε υποδείξει
ο Άγιος Γεράσιμος να τηρείται από την εποχή της συγκρότησης του κοινοβίου.
Οι πρωινές ακολουθίες ξεκινούν στις 3 πμ και ολοκληρώνονται στις 7 πμ. Ο εσπερινός δε αρχίζει από τις 5 μμ.
Το μοναστήρι πανηγυρίζει 5 φορές τον χρόνο.
Αναλυτικά:
Στις 16 Αυγούστου τιμάται η κοίμηση του Αγίου και στις 23 του ίδιου μήνα, γίνεται η απόδοση της εορτής.
Στο διάστημα αυτό μεταξύ των δύο ημερομηνιών καθιερώθηκε από την Μητρόπολη Κεφαλληνίας να τελείται ιερό επταήμερο με αρχιερατικές λειτουργίες, χοροστασίες και κηρύγματα.
Στις 20 και 27 Οκτωβρίου στην επέτειο ανακομιδής του λειψάνου και την απόδοση της, ο Άγιος τίθεται σε προσκύνημα όρθιος στο βημόθυρο του τέμπλου. Το ίδιο συμβαίνει και το Μεγάλο Σάββατο όπου παραμένει μέχρι την Κυριακή του Θωμά.
Στις 16 Αυγούστου και στις 20 Οκτωβρίου γίνονται και οι δυο λιτανεύσεις του σκηνώματός του στη γύρω περιοχή.
Τέλος σας παραθέτω σχετικές πληροφορίες επικοινωνίας με την μονή:
Η μονή είναι ανοιχτή στους προσκυνητές καθημερινά από τις 04:00 έως τις 13:00 και από τις 15:30 έως τις 21:00.