Ο Όσιος Αθανάσιος ο Πάριος

Επιφανής θεολόγος και μέγας διδάσκαλος του Γένους,από τους πολυγραφότερους και σπουδαιότερους συγγραφείς της εποχής του.Γεννήθηκε στο Κώστο της Πάρου το 1721/2και πέθανε στα Ρευστά Χίου το 1813.Την πρώτη παιδεία έλαβε στη γενέτειρα του και συνέχισε στη Σμύρνη κοντά στον Ιερόθεο Δενδρινό και τον Ιατροφιλόσοφο Χριστόδουλο. Το 1752 αναχώρησε για το Άγιο Όρος και γράφτηκε στην περιώνυμη Αθωνιάδα Σχολή,που διηύθυνε ο Νεόφυτος Καυσοκαλυβίτης και αργότερα ο Ευγένιος Βούλγαρης.Μαθήματα άκουσε αργότερα στην Κέρκυρα και από τον Νικηφόρο Θεοτόκη.Με παράκληση του Παν.Παλαμά ήλθε στο Μεσολόγγι αλλά μετακλήθηκε στη Θεσσαλονίκη για να διδάξει (1767-1770).Από την Αθωνιάδα Σχολή,όπου κλήθηκε για να διδάξει,αναγκάστηκε να αποχωρήσει εξαιτίας της αναμίξεως του στις έριδες των Κολλυβάδων.Έφτασε στη Θεσσαλονίκη και ανέλαβε τη διεύθυνση της εκεί Σχολής μέχρι το 1786. Επιθυμώντας να επιστρέψει στην Πάρο, αναχώρησε στα τέλη του 1786 από τη Θεσσαλονίκη,αλλά τελικά βρέθηκε στη Χίο. Διευθυντής της Σχολής της Χίου κατόρθωσε να τη διευρύνει και να την οδηγήσει σε μεγάλη ακμή (1788-1811).Σε ηλικία 90 περίπου χρόνων αποσύρθηκε στο μονίδριο του Αγ. Γεωργίου Ρευστών,όπου πέθανε στις 24 Ιουνίου 1813.Ο Αθανάσιος ανήκει στη μεγάλη χορεία των διδασκάλων του Γένους που με όλη τους τη δύναμη εργάστηκαν ακαταπόνητα για τη μόρφωση του.Πρέπει όμως να σημειωθεί εδώ ότι ο Πάριος διδάσκαλος ήταν πολέμιος των νέων ιδεών του Διαφωτισμού και της Γαλλικής επαναστάσεως, σε τέτοιο μάλιστα βαθμό,ώστε να ξεσηκώσει τη σφοδρότατη διαμαρτυρία του Κοραή.Το συγγραφικό έργο του καλύπτει ευρύτατο χώρο της θεολογικής και της θύραθεν επιστήμης.Τα έργα του,εκδομένα και ανέκδοτα,θα μπορούσαν να καταταγούν στις παρακάτω γενικές κατηγορίες: Απολογητικά,Ιστορικοδογματικά,Λειτουργικά,Υμνολογικά,φιλοσοφικά, Παιδαγωγικά,Ποιητικά,Βιογραφίες,Ομιλίες,λόγοι,επιστολές κ.ά.Από τα πιο σπουδαία είναι τα παρακάτω:Αντίπαπας (1785) εξυμνεί το έργο του Μάρκου Ευγενικού και κατακρίνει τις καινοτομίες των Λατίνων, Χριστιανική απολογία (1798),καταπολεμά τις αρχές της Γαλλικής επαναστάσεως και γράφτηκε με αξίωση του Γρηγορίου Ε'. Μεταφράστηκε στη Ρουμανική,Αλεξίκακον φάρμακον ήτοι πνευματικόν εγχειρίδιον γράφτηκε εναντίον των ιδεών του Βολταίρου, Πατρική διδασκαλία (1798),εκδόθηκε από τον Άνθιμο Ιεροσολύμων.Προκάλεσε τη σφοδρότατη διαμαρτυρία του Κοραή,πού απάντησε με το έργο Αδελφική διδασκαλία (1798),Αντιφώνησις προς τον παράλογον ζήλον των από Ευρώπης ερχομένων φιλοσόφων,δεικνύουσα ότι μάταιος και ανόητος είναι ο ταλανισμός όπου κάμνουσι του Γένους μας και διδάσκουσα οποία είναι η όντως και αληθινή φιλοσοφία..." που εκδόθηκε το 1802 με το ψευδώνυμο Ναθαναήλ Νεοκαισαρεύς.